(Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ποίημα «ΩΔΗ ΣΤΟΝ ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ»)
Ἀλήθεια Πικασσὸ Παῦλε ὑπάρχεις
Καὶ μαζὶ μὲ σένα ἐμεῖς ὑπάρχουμε
Ὁλοένα χτίζουν μαῦρες πέτρες γύρω μας – ἀλλὰ ἐσὺ γελᾶς
Μαῦρα τείχη γύρω μας – ἀλλὰ σὺ μὲ μίας
Ἀνοίγεις πάνω τους μυριάδες πόρτες καὶ παράθυρα
Νὰ ξεχυθεῖ στὸν ἥλιο κείνη ἂχ ἡ πυροξανθὴ κραυγὴ
Ποῦ μ’ ἔρωτα παράφορο μεγαλύνει καὶ διαλαλεῖ τ’ ἀέρια, τὰ ὑγρὰ
καὶ τὰ στερεά του κόσμου ἐτούτου
Ἔτσι ποὺ νὰ μὴ μάχεται πιὰ κανένα τὸ ἄλλο
Ἔτσι ποὺ νὰ μὴ μάχεται πιὰ κανεὶς τὸν ἄλλον
Νὰ μὴν ὑπάρχει ἐχτρός,
Πλάι-πλάι νὰ βαδίζουνε τὸ ἀρνὶ μὲ τὸ λιοντάρι
Κ’ ἡ ζωὴ –ἀδερφὲ μοὺ– ὡσὰν τὸν Γουαδαλκιβὶρ τῶν ἄστρων
Νὰ κατρακυλάει μὲ καθαρὸ νερὸ καὶ μὲ χρυσάφι
Χιλιάδες λεῦγες μὲς στὰ ὄνειρά της
Χιλιάδες λεῦγες μὲς στὰ ὄνειρά μας...
ΟΔΥΣΣΈΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
Cubisme
De 1907 à 1914, il réalise avec Georges Braque des peintures qui seront appelées « cubistes ». Elles sont caractérisées par une recherche sur la géométrie et les formes représentées : tous les objets se retrouvent divisés et réduits en formes géométriques simples, souvent des carrés. Cela signifie en fait qu'un objet n'est pas représenté tel qu'il apparaît visiblement, mais par des codes correspondant à sa réalité connue. Le cubisme consiste aussi à représenter sur une toile en deux dimensions un objet de l'espace. Picasso décompose l'image en multiples facettes (ou cubes, d'où le nom de cubisme) et détruit les formes du réel pour plonger dans des figures parfois étranges (comme une figure représentée sur une moitié de face, et sur l'autre de côté). Cette technique, initiée par Picasso et Braque, fit de nombreux émules tels que Juan Gris, Francis Picabia, Brancusi, les Delaunay, Albert Gleizes.
La réalisation des Demoiselles d'Avignon, l'œuvre fondatrice du cubisme commencée pendant l'hiver 1906-
1907 et achevée début , et surtout les portraits — notamment ceux d'Ambroise Vollard et de Daniel-Henry Kahnweiler — des années 1910 ont été influencés notamment par les travaux des mathématiciens Henri Poincaré33 et Esprit Jouffret34 dont les idées — et les schémas — furent vulgarisés à Picasso et à son entourage montmartrais, par leur ami Maurice Princet35,36. Dès lors, peindre l'espace et le temps consiste à représenter sur une toile en deux dimensions un objet de l'espace.
Au début de l'été, Daniel-Henry Kahnweiler fait une première visite au Bateau-Lavoir. En octobre, a lieu une rétrospective Cézanne au Salon d'automne. Pendant l'hiver 1908, Picasso peint L'Amitié (Leningrad, Ermitage), Nu debout (Boston, Fine Arts Museum). Il séjourne à La Rue-des-Bois, village à 60 km au nord de Paris, durant l'été et en octobre, il propose la version définitive des Trois femmes (Leningrad, Ermitage).
En , Picasso va à Barcelone, et à Horta de Ebro avec Fernande Olivier. Là, il peint les Paysages (New York, MoMA) . À Paris, en septembre, il déménage au 11, boulevard de Clichy, et réalise des sculptures : Tête de Fernande (Paris, Musée Picasso). En 1910, il fait les portraits d'Ambroise Vollard (Moscou, Musée Pouchkine), de Wilhem Uhde (Saint-Louis, collection Pulitzer) et de Daniel-Henry Kahnweiler (Chicago, Institut d'art). Picasso part pour Céret, village de Catalogne française, dans les Pyrénées-Orientales, en . Fernande Olivier et Braque le rejoignent en août37. Le 5 septembre, il rentre à Paris. Picasso est absent de la salle cubiste au Salon d'automne qui commence le 1er octobre.
À l'automne, Eva Gouel — qu'il appelle « Ma jolie » dans plusieurs de ses toiles — entre dans sa vie.
Les premiers collages et les premiers assemblages sont réalisés pendant l'hiver 1912, Nature morte à la chaise cannée (Paris, Musée Picasso), Guitare(s) en carton (Paris, Musée Picasso). Le 18 mai, il part de Céret pour Avignon38 et le 25 juin s'installe à Sorgues. Il déménage 242, boulevard Raspail. Picasso et Daniel-Henry Kahnweiler signent le 18 décembre une lettre-contrat. Vers le , il retourne avec Eva Gouel, souffrante, à Céret où ils séjournent tout l'été39. Le Verre d'absinthe est peint au printemps 1914. Après le départ pour Avignon, en juin, il fait un retour au portrait, en juillet. Eva meurt le .
Trois formes de cubisme émergent : le précubisme, ou cubisme cézannien, le cubisme analytique et le cubisme synthétique
De 1907 à 1914, il réalise avec Georges Braque des peintures qui seront appelées « cubistes ». Elles sont caractérisées par une recherche sur la géométrie et les formes représentées : tous les objets se retrouvent divisés et réduits en formes géométriques simples, souvent des carrés. Cela signifie en fait qu'un objet n'est pas représenté tel qu'il apparaît visiblement, mais par des codes correspondant à sa réalité connue. Le cubisme consiste aussi à représenter sur une toile en deux dimensions un objet de l'espace. Picasso décompose l'image en multiples facettes (ou cubes, d'où le nom de cubisme) et détruit les formes du réel pour plonger dans des figures parfois étranges (comme une figure représentée sur une moitié de face, et sur l'autre de côté). Cette technique, initiée par Picasso et Braque, fit de nombreux émules tels que Juan Gris, Francis Picabia, Brancusi, les Delaunay, Albert Gleizes.
La réalisation des Demoiselles d'Avignon, l'œuvre fondatrice du cubisme commencée pendant l'hiver 1906-
1907 et achevée début , et surtout les portraits — notamment ceux d'Ambroise Vollard et de Daniel-Henry Kahnweiler — des années 1910 ont été influencés notamment par les travaux des mathématiciens Henri Poincaré33 et Esprit Jouffret34 dont les idées — et les schémas — furent vulgarisés à Picasso et à son entourage montmartrais, par leur ami Maurice Princet35,36. Dès lors, peindre l'espace et le temps consiste à représenter sur une toile en deux dimensions un objet de l'espace.
1907 et achevée début , et surtout les portraits — notamment ceux d'Ambroise Vollard et de Daniel-Henry Kahnweiler — des années 1910 ont été influencés notamment par les travaux des mathématiciens Henri Poincaré33 et Esprit Jouffret34 dont les idées — et les schémas — furent vulgarisés à Picasso et à son entourage montmartrais, par leur ami Maurice Princet35,36. Dès lors, peindre l'espace et le temps consiste à représenter sur une toile en deux dimensions un objet de l'espace.
Au début de l'été, Daniel-Henry Kahnweiler fait une première visite au Bateau-Lavoir. En octobre, a lieu une rétrospective Cézanne au Salon d'automne. Pendant l'hiver 1908, Picasso peint L'Amitié (Leningrad, Ermitage), Nu debout (Boston, Fine Arts Museum). Il séjourne à La Rue-des-Bois, village à 60 km au nord de Paris, durant l'été et en octobre, il propose la version définitive des Trois femmes (Leningrad, Ermitage).
En , Picasso va à Barcelone, et à Horta de Ebro avec Fernande Olivier. Là, il peint les Paysages (New York, MoMA) . À Paris, en septembre, il déménage au 11, boulevard de Clichy, et réalise des sculptures : Tête de Fernande (Paris, Musée Picasso). En 1910, il fait les portraits d'Ambroise Vollard (Moscou, Musée Pouchkine), de Wilhem Uhde (Saint-Louis, collection Pulitzer) et de Daniel-Henry Kahnweiler (Chicago, Institut d'art). Picasso part pour Céret, village de Catalogne française, dans les Pyrénées-Orientales, en . Fernande Olivier et Braque le rejoignent en août37. Le 5 septembre, il rentre à Paris. Picasso est absent de la salle cubiste au Salon d'automne qui commence le 1er octobre.
À l'automne, Eva Gouel — qu'il appelle « Ma jolie » dans plusieurs de ses toiles — entre dans sa vie.
Les premiers collages et les premiers assemblages sont réalisés pendant l'hiver 1912, Nature morte à la chaise cannée (Paris, Musée Picasso), Guitare(s) en carton (Paris, Musée Picasso). Le 18 mai, il part de Céret pour Avignon38 et le 25 juin s'installe à Sorgues. Il déménage 242, boulevard Raspail. Picasso et Daniel-Henry Kahnweiler signent le 18 décembre une lettre-contrat. Vers le , il retourne avec Eva Gouel, souffrante, à Céret où ils séjournent tout l'été39. Le Verre d'absinthe est peint au printemps 1914. Après le départ pour Avignon, en juin, il fait un retour au portrait, en juillet. Eva meurt le .
Trois formes de cubisme émergent : le précubisme, ou cubisme cézannien, le cubisme analytique et le cubisme synthétique
Guernica et pacifisme
À la suite du bombardement de Guernica, le pendant la guerre civile espagnole, Picasso est horrifié par ce crime et se lance dans la création d'une de ses œuvres les plus célèbres : Guernica. Il dit : « Cette peinture n’est pas faite pour décorer les appartements. C’est un instrument de guerre, offensif et défensif contre l’ennemi. » Elle symbolise toute l'horreur de la guerre et la colère ressentie par Picasso à la mort de nombreuses victimes innocentes, causée par le bombardement des avions nazis à la demande du général Franco. Guernica fut exposé dans le Pavillon espagnol de l'Exposition internationale à Paris en 1937.
Une anecdote veut qu'à Otto Abetz, ambassadeur du régime nazi à Paris, qui lui aurait demandé, sur le ton de la colère, lors d'une visite à son atelier devant une photo de la toile de Guernica : « C'est vous qui avez fait cela ? », Picasso aurait répondu : « Non… c'est vous48. » Dans une interview accordée à Simone Tery, publiée le 24 mars 1945, dans Les Lettres françaises49, il revient sur l'anecdote en disant qu'elle est « à peu près vraie » et précise qu'en réalité il distribuait aux visiteurs allemands des années 1940 des photos reproduisant le tableau, en les narguant d'un « Emportez-les. Souvenirs, souvenirs48! ».
En octobre-décembre 1937, Picasso peint La femme qui pleure, puis en 1938, fait un grand collage, Les Femmes à leur toilette. En juillet 1938, il va à Mougins avec Dora Maar. Début juillet 1939, toujours avec Dora, il part chez Man Ray à Antibes ; il y peindra le tableau Pêche de nuit à Antibes. De septembre 1939 au début de 1940, il est à Royan, où il réalise notamment Séquence de femmes au chapeau.
Pendant la Seconde Guerre mondiale, Pablo Picasso vit à Paris. Entre 1942 et 1943, il réalise l'assemblage, Tête de taureau, L'Aubade, L'Homme au mouton. Les archives sur le marchand d'art proche des nazis, Hildebrand Gurlitt, indiquent qu'il affirme avoir acheté une œuvre chez Picasso lui-même en 194250, éventuellement sous la contrainte.
L'immense notoriété de Picasso lui procure une relative protection, sans lui épargner les tracasseries. Son ami Max Jacob sera arrêté par la Gestapo d'Orléans, le 24 février 1944 à Saint-Benoît-sur-Loire, puis meurt au camp de Drancy, malgré des interventions tardives pour le faire libérer, dont celles de Jean Cocteau. Ce dernier s'inquiète aussi pour Picasso, qui assiste publiquement à l'enterrement51.
Entre-temps, Picasso rencontre Françoise Gilot en , mais habite chez Marie-Thérèse Walter durant l'insurrection de Paris d'août 1944[réf. nécessaire].
https://fr.wikipedia.org/wiki/Pablo_Picasso
À la suite du bombardement de Guernica, le pendant la guerre civile espagnole, Picasso est horrifié par ce crime et se lance dans la création d'une de ses œuvres les plus célèbres : Guernica. Il dit : « Cette peinture n’est pas faite pour décorer les appartements. C’est un instrument de guerre, offensif et défensif contre l’ennemi. » Elle symbolise toute l'horreur de la guerre et la colère ressentie par Picasso à la mort de nombreuses victimes innocentes, causée par le bombardement des avions nazis à la demande du général Franco. Guernica fut exposé dans le Pavillon espagnol de l'Exposition internationale à Paris en 1937.
Une anecdote veut qu'à Otto Abetz, ambassadeur du régime nazi à Paris, qui lui aurait demandé, sur le ton de la colère, lors d'une visite à son atelier devant une photo de la toile de Guernica : « C'est vous qui avez fait cela ? », Picasso aurait répondu : « Non… c'est vous48. » Dans une interview accordée à Simone Tery, publiée le 24 mars 1945, dans Les Lettres françaises49, il revient sur l'anecdote en disant qu'elle est « à peu près vraie » et précise qu'en réalité il distribuait aux visiteurs allemands des années 1940 des photos reproduisant le tableau, en les narguant d'un « Emportez-les. Souvenirs, souvenirs48! ».
En octobre-décembre 1937, Picasso peint La femme qui pleure, puis en 1938, fait un grand collage, Les Femmes à leur toilette. En juillet 1938, il va à Mougins avec Dora Maar. Début juillet 1939, toujours avec Dora, il part chez Man Ray à Antibes ; il y peindra le tableau Pêche de nuit à Antibes. De septembre 1939 au début de 1940, il est à Royan, où il réalise notamment Séquence de femmes au chapeau.
Pendant la Seconde Guerre mondiale, Pablo Picasso vit à Paris. Entre 1942 et 1943, il réalise l'assemblage, Tête de taureau, L'Aubade, L'Homme au mouton. Les archives sur le marchand d'art proche des nazis, Hildebrand Gurlitt, indiquent qu'il affirme avoir acheté une œuvre chez Picasso lui-même en 194250, éventuellement sous la contrainte.
L'immense notoriété de Picasso lui procure une relative protection, sans lui épargner les tracasseries. Son ami Max Jacob sera arrêté par la Gestapo d'Orléans, le 24 février 1944 à Saint-Benoît-sur-Loire, puis meurt au camp de Drancy, malgré des interventions tardives pour le faire libérer, dont celles de Jean Cocteau. Ce dernier s'inquiète aussi pour Picasso, qui assiste publiquement à l'enterrement51.
Entre-temps, Picasso rencontre Françoise Gilot en , mais habite chez Marie-Thérèse Walter durant l'insurrection de Paris d'août 1944[réf. nécessaire].
https://fr.wikipedia.org/wiki/Pablo_Picasso
Ο βομβαρδισμός της Γκερνίκα
Στις 26 Απριλίου 1937 η Γκερνίκα βομβαρδίζεται από γερμανικά μαχητικά αεροπλάνα (Χάινκελς 111 και Γιούνκερς 52). Η επιχείρηση Επίπληξη, όπως ήταν η κωδική της ονομασία, σχεδιάστηκε από τον αντισμήναρχο Ριχτχόφεν, στα πλαίσια της επίθεσης των Φρανκιστών στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή του Μπιλμπάο. Ο βομβαρδισμός της πόλης ήταν ανελέητος, έγινε κατά κύματα και κράτησε από τις πέντε παρά είκοσι ως τις οκτώ παρά τέταρτο. Το κέντρο καθώς και το μεγαλύτερο μέρος της Γκερνίκα κάηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς, για να ξαναχτιστεί μετά τον πόλεμο. Το μόνο που, ως εκ θαύματος, έμεινε ανέπαφο ήταν το ιερό δέντρο της πόλης που βρισκόταν μακριά απ’ το κέντρο της. Οι βασκικές αρχές ανακοίνωσαν το θάνατο 1650 κατοίκων. Ο αριθμός αυτός αμφισβητήθηκε έντονα από νεότερες έρευνες, χωρίς αυτό να μειώνει στο παραμικρό την κτηνωδία που συντελέστηκε.
Υπόψη πως η Γκερνίκα ήταν ανοχύρωτη, απείχε τριάντα χιλιόμετρα από το μέτωπο των μαχών, και δεν αποτελούσε στρατιωτικό στόχο. Το πιθανότερο είναι ότι οι Γερμανοί (που τυπικά δεσμεύονταν απ’ το σύμφωνο μη επέμβασης των ευρωπαϊκών δυνάμεων στον ισπανικό εμφύλιο) είδαν στην επιχείρηση (όπως και σε άλλες επιθέσεις τους στα πλαίσια της… μη-επέμβασής τους), μεταξύ άλλων και μια καλή ευκαιρία κι ένα πεδίο δοκιμής, για να διαπιστώσουν την ισχύ του στρατού και των όπλων του, εν όψει των φιλοδοξιών τους για το κοντινό μέλλον. Την ίδια στιγμή, οι εθνικιστές του Φράνκο προσπάθησαν να φορτώσουν την ευθύνη για τις καταστροφές και τη θηριωδία στους Δημοκρατικούς, στην τακτική της ‘καμένης γης’ που εφάρμοζαν, υποχωρώντας και την προσπάθεια να εμφανίσουν φουσκωμένες τις συνέπειες της επίθεσης, για να προκαλέσουν την αγανάκτηση και τη συμπάθεια της διεθνούς κοινής γνώμης.
Η διεθνής κατακραυγή για τη ναζιστική θηριωδία ήταν έντονη, αλλά δε θα έφτανε ως απόηχος στις μέρες μας, αν δεν υπήρχε η “Γκερνίκα”, το αριστούργημα του Πάμπλο Πικάσο -που κατά τη διάρκεια του εμφυλίου είχε δεχτεί την τιμητική θέση του διευθυντή του Μουσείου Πράδο και ενίσχυε με όποιον τρόπο μπορούσε τη δημοκρατική κυβέρνηση, ενώ το Γενάρη έκανε μια σειρά γελοιογραφιών με τίτλο “το όνειρο και το ψέμα του στρατηγού Φράνκο”. Ο Πικάσο είχε αναλάβει να ζωγραφίσει έναν πίνακα για το περίπτερο της ισπανικής κυβέρνησης στη Διεθνή Έκθεση του Παρισίου και ξεκίνησε αμέσως να δουλεύει ένα καινούριο θέμα, εμπνευσμένος από τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα. Λένε πως κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στο Παρίσι, όπου ζούσε ο Πικάσο, είχε ένα χαρακτηριστικό διάλογο με κάποιον Γερμανό αξιωματούχο, που τον ρώτησε αν ήταν δικό του έργο αυτός ο πίνακας. Για να του απαντήσει ο Πικάσο:
-Όχι. Εσείς το κάνατε.
Η ιστορία του πίνακα δεν τελειώνει εδώ. Το 69′ ο θρασύτατος Φράνκο ζήτησε να εκτεθεί ο πίνακας στην Ισπανία, για να συναντήσει την κατηγορηματική άρνηση του δημιουργού, που εξουσιοδότησε το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (όπου και φυλασσόταν) να μην πάει ποτέ το έργο του στην πατρίδα του, προτού αποκατασταθεί η δημοκρατία. Όπως και έγινε το 1981, μετά από το θάνατο του Πικάσο, αλλά και του δικτάτορα Φράνκο. Τα τελευταία χρόνια, οι Βάσκοι διεκδικούν να φέρουν τον πίνακα στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ, στο Μπιλμπάο, που είναι πολύ κοντά στην Γκερνίκα, αλλά η προσπάθειά τους σκοντάφτει στην άρνηση της ισπανικής κυβέρνησης.
Λέγεται επίσης πως ένα αντίγραφο του πίνακα κοσμούσε για μερικά χρόνια (1985-2009) την είσοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κι όταν ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Κόλιν Πάουλε, έκανε μια ομιλία για την επικείμενη προκήρυξη του πολέμου στο Ιράκ, το Φλεβάρη του 2003), το αντίγραφο καλύφτηκε με ένα μπλε ύφασμα, για να αποφευχθούν οι επικίνδυνοι αντιπολεμικοί συνειρμοί.
Ο πίνακας του Πικάσο, αυτή η εμβληματική κραυγή κατά της θηριωδίας του πολέμου, κατάφερε να γίνει επικίνδυνος, ενοχλητικός για κάθε ιμπεριαλιστική εξουσία, και για αυτό διαχρονικός.
Η Γκερνίκα είναι μια μικρή Βασκική κωμόπολη, πολύ κοντά στο Μπιλμπάο, που αριθμούσε 7 χιλιάδες κατοίκους, πριν ξεσπάσει ο ισπανικός εμφύλιος. Η πόλη φιλοξενούσε την ιερή βελανιδιά που συμβόλιζε τις παραδοσιακές ελευθερίες της επαρχίας της Βιθκάγια και την ενότητα των Βάσκων που έβλεπαν τη Γκερνίκα σαν το πνευματικό τους κέντρο. Σε αυτό το δέντρο ορκιζόταν ο πρόεδρος της Βασικής βουλής αλλά και οι Ισπανοί βασιλείς που δεσμεύονταν να σεβαστούν τις ελευθερίες και τα δικαιώματα των Βάσκων.
Στις 26 Απριλίου 1937 η Γκερνίκα βομβαρδίζεται από γερμανικά μαχητικά αεροπλάνα (Χάινκελς 111 και Γιούνκερς 52). Η επιχείρηση Επίπληξη, όπως ήταν η κωδική της ονομασία, σχεδιάστηκε από τον αντισμήναρχο Ριχτχόφεν, στα πλαίσια της επίθεσης των Φρανκιστών στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή του Μπιλμπάο. Ο βομβαρδισμός της πόλης ήταν ανελέητος, έγινε κατά κύματα και κράτησε από τις πέντε παρά είκοσι ως τις οκτώ παρά τέταρτο. Το κέντρο καθώς και το μεγαλύτερο μέρος της Γκερνίκα κάηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς, για να ξαναχτιστεί μετά τον πόλεμο. Το μόνο που, ως εκ θαύματος, έμεινε ανέπαφο ήταν το ιερό δέντρο της πόλης που βρισκόταν μακριά απ’ το κέντρο της. Οι βασκικές αρχές ανακοίνωσαν το θάνατο 1650 κατοίκων. Ο αριθμός αυτός αμφισβητήθηκε έντονα από νεότερες έρευνες, χωρίς αυτό να μειώνει στο παραμικρό την κτηνωδία που συντελέστηκε.
Υπόψη πως η Γκερνίκα ήταν ανοχύρωτη, απείχε τριάντα χιλιόμετρα από το μέτωπο των μαχών, και δεν αποτελούσε στρατιωτικό στόχο. Το πιθανότερο είναι ότι οι Γερμανοί (που τυπικά δεσμεύονταν απ’ το σύμφωνο μη επέμβασης των ευρωπαϊκών δυνάμεων στον ισπανικό εμφύλιο) είδαν στην επιχείρηση (όπως και σε άλλες επιθέσεις τους στα πλαίσια της… μη-επέμβασής τους), μεταξύ άλλων και μια καλή ευκαιρία κι ένα πεδίο δοκιμής, για να διαπιστώσουν την ισχύ του στρατού και των όπλων του, εν όψει των φιλοδοξιών τους για το κοντινό μέλλον. Την ίδια στιγμή, οι εθνικιστές του Φράνκο προσπάθησαν να φορτώσουν την ευθύνη για τις καταστροφές και τη θηριωδία στους Δημοκρατικούς, στην τακτική της ‘καμένης γης’ που εφάρμοζαν, υποχωρώντας και την προσπάθεια να εμφανίσουν φουσκωμένες τις συνέπειες της επίθεσης, για να προκαλέσουν την αγανάκτηση και τη συμπάθεια της διεθνούς κοινής γνώμης.
Η διεθνής κατακραυγή για τη ναζιστική θηριωδία ήταν έντονη, αλλά δε θα έφτανε ως απόηχος στις μέρες μας, αν δεν υπήρχε η “Γκερνίκα”, το αριστούργημα του Πάμπλο Πικάσο -που κατά τη διάρκεια του εμφυλίου είχε δεχτεί την τιμητική θέση του διευθυντή του Μουσείου Πράδο και ενίσχυε με όποιον τρόπο μπορούσε τη δημοκρατική κυβέρνηση, ενώ το Γενάρη έκανε μια σειρά γελοιογραφιών με τίτλο “το όνειρο και το ψέμα του στρατηγού Φράνκο”. Ο Πικάσο είχε αναλάβει να ζωγραφίσει έναν πίνακα για το περίπτερο της ισπανικής κυβέρνησης στη Διεθνή Έκθεση του Παρισίου και ξεκίνησε αμέσως να δουλεύει ένα καινούριο θέμα, εμπνευσμένος από τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα. Λένε πως κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στο Παρίσι, όπου ζούσε ο Πικάσο, είχε ένα χαρακτηριστικό διάλογο με κάποιον Γερμανό αξιωματούχο, που τον ρώτησε αν ήταν δικό του έργο αυτός ο πίνακας. Για να του απαντήσει ο Πικάσο:
-Όχι. Εσείς το κάνατε.
Η ιστορία του πίνακα δεν τελειώνει εδώ. Το 69′ ο θρασύτατος Φράνκο ζήτησε να εκτεθεί ο πίνακας στην Ισπανία, για να συναντήσει την κατηγορηματική άρνηση του δημιουργού, που εξουσιοδότησε το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (όπου και φυλασσόταν) να μην πάει ποτέ το έργο του στην πατρίδα του, προτού αποκατασταθεί η δημοκρατία. Όπως και έγινε το 1981, μετά από το θάνατο του Πικάσο, αλλά και του δικτάτορα Φράνκο. Τα τελευταία χρόνια, οι Βάσκοι διεκδικούν να φέρουν τον πίνακα στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ, στο Μπιλμπάο, που είναι πολύ κοντά στην Γκερνίκα, αλλά η προσπάθειά τους σκοντάφτει στην άρνηση της ισπανικής κυβέρνησης.
Λέγεται επίσης πως ένα αντίγραφο του πίνακα κοσμούσε για μερικά χρόνια (1985-2009) την είσοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κι όταν ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Κόλιν Πάουλε, έκανε μια ομιλία για την επικείμενη προκήρυξη του πολέμου στο Ιράκ, το Φλεβάρη του 2003), το αντίγραφο καλύφτηκε με ένα μπλε ύφασμα, για να αποφευχθούν οι επικίνδυνοι αντιπολεμικοί συνειρμοί.
Ο πίνακας του Πικάσο, αυτή η εμβληματική κραυγή κατά της θηριωδίας του πολέμου, κατάφερε να γίνει επικίνδυνος, ενοχλητικός για κάθε ιμπεριαλιστική εξουσία, και για αυτό διαχρονικός.
http://atexnos.gr/o-vomvardismos-ths-guernica/
Γκερνίκα (πίνακας)
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Γκερνίκα | |
|---|---|
 | |
| Ονομασία | Γκερνίκα |
| Δημιουργός | Πάμπλο Πικάσο |
| Έτος δημιουργίας | 1937 |
| Είδος | Λάδι σε Καμβά |
| Ύψος | 3,54 |
| Πλάτος | 7,82 |
| Πόλη | Μαδρίτη |
| Μουσείο | Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Η Γκερνίκα (Guernica στα ισπανικά ή Γκουέρνικα, με λατινική απόδοση στα ελληνικά), είναι το διασημότερο ίσως έργο του Πάμπλο Πικάσο.
Περιγραφή
Αυτός ο τεράστιος καμβάς (3,54x7,82μ.)[1] περιγράφει την απανθρωπιά, τη βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου. Ήταν παραγγελία της δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας για τη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937[2]. Ο Πικάσο εμπνεύστηκε το έργο όταν, στις 26 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, στα πλαίσια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, Γερμανοί πιλότοι της αεροπορίας των εθνικιστών βομβάρδισαν την κωμόπολη Γκερνίκα της Χώρας των Βάσκων. Στο βομβαρδισμό εκείνο σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της πόλης με 32 τόνους εκρηκτικά.
Συνθήκες έμπνευσης
Ο Πικάσο πληροφορήθηκε τα γεγονότα από την εφημερίδα Le Soir, μόνο την 1η Μαΐου και το ολοκληρώνει στις 3 Ιουνίου του 1937[3]
Ο Πικάσο απέφυγε να ζωγραφίσει αεροπλάνα, βόμβες ή ερείπια. Οι κυρίαρχες μορφές του έργου είναι ένας ταύρος και ένα πληγωμένο άλογο με διαμελισμένα κορμιά και τέσσερις γυναίκες που ουρλιάζουν κρατώντας νεκρά μωρά. Αρχικά ο Πικάσο πειραματίστηκε με χρώμα, αλλά τελικά κατέληξε στο άσπρο-μαύρο και αποχρώσεις του γκρι, καθώς θεώρησε ότι έτσι δίνει μεγαλύτερη ένταση στο θέμα. Πολλές φορές μετακίνησε φιγούρες και μορφές πριν καταλήξει στην οριστική τους θέση. «Η αφαίρεση του χρώματος και του αναγλύφου αποτελεί διακοπή της σχέσης του ανθρώπου με τον κόσμο: όταν διακόπτεται,δεν υπάρχει πια η φύση ή η ζωή»[4].
Η διαδικασία της ζωγραφικής του πίνακα αποτυπώθηκε σε μια σειρά φωτογραφιών από τη διασημότερη ερωμένη του Πικάσο, την Dora Maar, μια διακεκριμένη καλλιτέχνιδα. Συνολικά σαράντα πέντε σχέδια μας έχουν σωθεί τα οποία προετοιμάζουν την τελική Γκερνίκα[3]. Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο πίνακας, οι αντιδράσεις ήταν μάλλον αρνητικές. Ο Βάσκος τοιχογράφος Χοσέ Μαρία Ουτσενάι δήλωσε: «Για έργο τέχνης είναι ένα από τα φτωχότερα της παγκόσμιας παραγωγής. Πρόκειται για πορνογραφία 7x3». Γερμανικό έντυπο έγραψε ότι πρόκειται για «σύμφυρμα από ανθρώπινα μέλη που θα μπορούσε να είχε ζωγραφίσει τετράχρονος». Σταδιακά το γενικό αίσθημα άρχισε να μεταστρέφεται και το έργο περιόδευε για να ενισχύσει τον αγώνα των Δημοκρατικών. Η περιοδεία σταμάτησε όταν ο Φράνκο κατέλαβε την εξουσία το 1939 και, με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ, για να αποφευχθεί η καταστροφή του.
Η Γκερνίκα έμεινε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης για πολλά χρόνια και ο Πικάσο είχε δηλώσει πως δε θα επέστρεφε στην Ισπανία προτού αποκατασταθεί πλήρως η δημοκρατία. Το 1974 υπήρξε συμβάν βανδαλισμού του έργου με κόκκινη μπογιά, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σφαγή του Μι Λάι στο Βιετνάμ. Το 1981 η Γκερνίκα επιστράφηκε στην Ισπανία και εκτέθηκε αρχικά στο Casón del Buen Retiro και κατόπιν στο Μουσείο ντελ Πράδο, προστατευμένη με αλεξίσφαιρο τζάμι και οπλισμένους φρουρούς, για το φόβο νέου βανδαλισμού. Το 1992 ο πίνακας μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία στη Μαδρίτη, του οποίου έγινε το διασημότερο και σπουδαιότερο έκθεμα.
Τα τελευταία χρόνια ακούγεται συχνά η πρόταση να μεταφερθεί στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο[5], το οποίο βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από την κωμόπολη Γκερνίκα, πράγμα με το οποίο δεν συμφωνεί ούτε η ισπανική κυβέρνηση ούτε η διοίκηση του Μουσείου Τέχνης Βασίλισσα Σοφία.
Ιστορικό επεισόδιο
Λέγεται πως όταν οι Γερμανοί εισήλθαν στο Παρίσι κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην προσπάθειά τους να βρουν καλλιτεχνικούς θησαυρούς και να τους κατασχέσουν, ένας Γερμανός αξιωματικός έδειξε σε φωτογραφία τον πίνακα «Γκερνίκα» στον ίδιο τον Πικάσο που είχε προσαχθεί ρωτώντας τον: -Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε; Κι εκείνος απάντησε με θάρρος: Όχι, Εσείς![6]
https://gr.pinterest.com/explore/pablo-picasso/
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
Ο Βομβαρδισμός της Γκουέρνικα / Η Γκουέρνικα του Πικάσο
http://liagallika.blogspot.gr/2016/04/blog-post_15.html#!/tcmbck
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
Ο Βομβαρδισμός της Γκουέρνικα / Η Γκουέρνικα του Πικάσο
http://liagallika.blogspot.gr/2016/04/blog-post_15.html#!/tcmbck
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου